ΤΟ ΨΩΜΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΤΟ ΡΑΦΙ Εχοντας ζήσει, από κοντά, καί από ...πρώτο χέρι, ολη τήν διαδρομή, γιά τό πώς φτάνει τό ψωμί, από τό χωράφι στό ράφι, σκέφτηκα, νά σάς ξεναγήσω, σέ αυτή τήν διαδρομή, πού οποιος τήν παρακολουθήσει,θά πλουτίσει, επαρκώς τίς....γεωργικές του γνώσεις, καί θά γνωρίσει, τήν σκληρή ζωή , τών προγόνων μας, καί τών γυναικών περισσότερο!!
Η διαδικασία, αρχίζει από τά τέλη Οκτωβρίου, ισως καί αργότερα ανάλογα μέ τίς καιρικές συνθήκες, υπό τήν προϋπόθεση, οτι εχει βρέξει, καί η ξερή γή, εχει ποτιστεί, εχει μαλακώσει, γιά νά μπορεί μέ ευκολία, ο ζευγολάτης μέ τό αλέτρι του, καί τό ...υνί του, νά τήν οργώσει!
-- Πρώτα, αρχίζει η ομοιόμορφη σπορά , από τόν σπορέα κάποιον επιδέξιο, καί πεπειραμένο αγρότη!!
-- Ακολουθεί,τό οργωμα, μέ δύο ζευγμένα ζώα, καί σέ κάποιες περιπτώσεις μέ ενα, οταν τό εδαφος ειναι πολύ μαλακό. Σέ περίπτωση, πού ο αγρότης,εχει μόνο ενα ζώο, ειναι δηλαδή..μονοζευγάς αναγάζεται, νά αναζητήσει, κάποιον,πού καί αυτός , εχει ενα ζώο, καί κάνουνε συνεργασία, πού στήν αγροτική γλώσσα, λέγεται,σεμπριά δηλαδή γίνονται...σέμπροι! Ο ζευγολάτης, ακολουθείτε , από 3-4 κοπέλλες τά λεγόμενα ξινάρια, πού μέ τόν κασμά
τους, ισοπεδώνουνε τό αλετριασμένο χώμα, γιά νά καλυφεί σίγουρα ο καρπός πού εσπάρει, προηγουμένως.
-- Σέ διάστημα, γύρω σίς 40 ημέρες, αρχίζει νά ξεμυτίζει, ο καρπός, η τό ...γέννημα, η τό φύτρο οπως τό λένε! Κατά τόν μήνα Απρίλιο, οταν τό γέννημα εχει φτάσει στούς 15-20 πόντους, γίνεται τό καθάρισμα, από τά περιττά αγριόχορτα, τά ζιζάνια, τό λεγόμενο ...ξεβοτάνισμα !!
-- Ο Ιούνιος, ο θεριστής, ειναι κοντά! Τό γέννημα, εχει ψηλώσει, καί τά στάχυα του, λικνίζονται από τόν καυτό αέρα, καί ο καρπός τους εχει σκληρύνει, εχει ωριμάσει
εχει κιτρινίσει! .
Καιρός γιά θέρισμα! .
Οι εργάτες, μέ τά δρεπάνια τους, ειναι σέ εγρήγορση, καί αρχίζουν τό θέρισμα τών χωραφιών. Μέσα στό ανηλέητο λιοπύρι, χωρίς καμμία προφύλαξη, καί εκτεθειμένοι στόν καύσωνα θερίζουν τά στάχυα, τά δένουν πρόχειρα σέ ...χερόβολα, καί συνέχεια σέ μεγαλύτερα δεμάτια. Η ζέστη ειναι αφόρητη, αλλά αυτό δέν τούς εμποδίζει, νά αστειεύονται, νά γελάνε ακόμα καί νά τραγουδάνε!!
Από αυτή τήν...εξέλαση, ( από τό επέλαση) δέν εξαιρούνται ουτε οι μικρομάνες, οι οποίες εχουν μαζί καί τά μωρά τους. Κάθε τόσο ξεκλέβουν λίγο χρόνο, γιά να απομακρυθούν διακριτικά, καί νά βυζάξουν τό νεογέννητο, από τό ιδρωμένο βυζί τους, καί νά επιστρέψουνε πάλι στό δρεπάνι τους! Τά βρέφη, τά κρέμαγαν γιά ασφάλεια από ενα δένδρο, τυλιγμένα μέσα στήν...νάκα, καί εκτεθειμένα, στήν ζέστη, στά αφθονα ,καί πάσης φύσεως ζωϋφια, στά κουνούπια, στίς αράχνες, στά μυρμήγκια, καί κάποιες φορές, στούς σκορπιούς, καί βέβαια καί στά φίδια! Η σκληραγωγία τών χωριατόπαιδων αρχίζει από τά σπάργανα, από πολύ μικρή ηλικία !
ΚΚαί νά πού εφθασε η ωρα γιά τό λιτό τους φαγητό, καί γιά νά πάρουνε ... μιά μπουκιά, καί μιά ανάσα, μιά γουλιά νερό! Λίγο ψωμοτύρι, κάποιες ελιές, κρεμύδι( περιστέρι τό ελεγαν) , αγγούρια ( καστραβέτσια), ντομάτες από τόν κήπο, λίγο τηγανητό μπακαλιάρο, η οτι αλλο, καί ...ημέρα ειναι θά περάσει, καί αυριο εχει ο θεός! Η ξύλινη βαρέλα, οσο καί αν προσπάθησε, δέν μπόρεσε νά κρατήσει τό νερό δροσερό, καί θά αναγκαστούνε νά ξεδιψάσουνε μέ τό ζεστό αυτό νερό, πού σέ αλλη περίπτωση θά ητανε κατάληλο, γιά...ποδόλουτρο!
Οταν συγκεντρωθούνε πολλά δεμάτια, κάποιος αναλαμβάνει, νά τά φορτώσει στά ζώα, καί νά τά προωθήσει στό αλώνι, κάνοντας θημωνιές, γιά νά πάρει σειρά προτεραιότητας, γιά τό αλώνισμα! Η πορεία μέσα στό νταλαμεσήμερο, μέ τά αγανα, νά κολάνε στό σώμα από τόν ιδρώτα οπως καί στό θέρισμα,, ειναι εφιαλτική !
Γύρω από τό αλώνι, μεγάλες θημωνιές, μέ τόν μόχθο τού αγρότη, περιμένουνε τήν σειρά τους, γιά τήν τελική φάση τής διαδικασίας, τού αλωνίσματος καί .... από τό χωράφι, στό ράφι!!
Καί νά πού η ωρα τού αλωνίσματος εφτασε! Σήμερα εχουμε πανηγύρι! Μέ τήν ανατολή τού ηλιου ζευγμένα τά ζώα 3-4-5- ανάλογα τόν ογκο τής θημωνιάς, καί μέ τό σταυροκόπημα τών παρόντων γιά καλή σοδειά, καί καλά
...μπερκέτια, αλλά καί μέ τό πρόσταγμα , καί τίς καμουτσικιές τού Αλωνάρη, τά ζώα αρχίζουν ενα ζαλιστικό γύρω-γύρω από τόν ...στιγερό, συνθλίβοντας καί λυώνοντας μέ τά πέταλά τους, τά δεμάτια!! Σήμερα εχουμε πανηγύρι !
-- Εεεε, Ελααα, Ελααα, πούντο πούντο, πούντο, ελα Ντορή μου, ελα Κίτσο μου, ελα κοπέλα μου, χό,χό,χό, καί πάλι ελά Ντορή μου, καί πάλι χό,χό,χό ακούγεται η βραχνή φωνή τού Αλωνάρη ,σαλαγώντας τούς πολύτιμους συνεργάτες του, τά ζώα. Τά παιδιά τόχουνε γιά παιγνίδι, τρέχοντας καί εκείνα πίσω από τά ιδρωμένα αλογα, παίζουν επάνω στό μαλακό πλέον αχυρο! Σήμερα εχουμε πανηγύρι !!
-- Κάποια στιγμή , κατά τό καταμεσήμερο, το αλώνισμα, τελειώνει, καί αρχίζει τό μάζεμα τού αλωνιού, ενώ η κυρά, δέν επαψε,νά κερνάει κρασί καί μεζέ γιά τά ...καλορίζικα, καί τά ...καλοφάγωτα!
Κάποιοι, αρχίζουν νά σιγοτραγουδάνε....νεμείς νεδώ δέν ηρθαμε, κέρνα μας , κέρνα μας, νά φάμε καί νά πιούμε, παρά σάς αγαπήσαμε, κι ηρθαμε νά σάς δούμε !!
-- Οταν μαζευτεί τό αλώνι, αρχίζει τό λύχνισμα! Μέ τό...δεκριάνι η τό φτυάρι, τό πετάνε ψηλά, καί μέ τήν βοήθεια τού αέρα, τό ελαφρύτερο αχυρο φεύγει ,μακρυά, ενώ ο βαρύτερος καρπός, πέφτει καί μένει στό αλώνι.
Τά τελευταία υπολείματα από τά στάχυα, τά περνάνε από τό ...δριμόνι, ενα μεγάλο κόσκινο, γιά νά πάρουνε καί τόν τελευταίο κόκο τού καρπού, οτι απομείνει πέραν αυτού, τά λεγόμενα ...σκύβαλα φυλάσσονται πλέον γιά τίς κότες!
Τό...σάκιασμα, ειναι η τελευταία φάση τής διαδικασίας, καί ο νοικοκύρης γονατιστός, καί χαμογελαστός, γεμίζει καί ξαναγεμίζει τά σακκιά, μετρώντας μέ τό ...μήκιλο τήν ποσότητα τής παραγωγής, καί ο ξανθός πολύτιμος καρπός, φορτώνεται στά ζώα, καί οδεύει γιά αποθήκευση, στό ... κασόνι, η στό ...αμπάρι!!
Σειρά τώρα , εχει ο παραδοσιακός νερόμυλος, γιά νά αλέσει τόν καρπό, καί νά τόν μετατρέψει σέ μυρωδάτο αλεύρι. Τό πρώτο καρβέλι πού θά ζυμώσει η νοικοκυρά, θά ειναι τί αλλο ;; παρά γιά τό πρόσφορο τής εκκλησίας! Καί υστερα , εφτά καρβέλια τήν εβδομάδα (τόσα παιδιά ειμαστε) ,γιά νά θρέψουν ολόκληρη τήν φαμελειά, ... καί δόξα τώ θεώ !!
Αυτή ειναι περιληπτικά η διαδικασία τού κυκλώματος, ...τό ψωμάκι, από τό χωράφι στό ράφι, πού σάς υποσχέθηκα, νά σάς περιγράψω!! Εκανα ομως ενα λάθος !! Εγραψα πώς γίνεται, ενώ τό ορθότερο ειναι νά γράψω πώς γινότανε τότε!! Σήμερα ολα εχουν αλλάξει, καί αυτά ειναι πλέον παρελθόν! Μά θά μού ειπείτε, τότε γιατί τά εγραψες!! Ετσι!! Γιά νά μείνουν στήν ιστορία, καί νά τά μάθουν οσοι δέν τά ξέρουν!! Γιά νά μάθουμε, καί νά εκτιμήσουμε, τήν σκληρή προσπάθεια τών προγόνων μας, χωρίς καμμία ανεση! Γιά νά θυμούμαστε, καί νά μήν ξεχνάμε τίς ρίζες μας, καί νά τιμάμε τήν μνήμη τών προγόνων-γεννητόρων μας! Καί μία συμβουλή, τό ψωμί, τό ψωμάκι,TO ΘΕΙΟ ΑΥΤΟ ΔΩΡΟ, δικαιούται σεβασμό, μεγάλο σεβασμό! Ας μήν τό περιφρονούμε !Ας μήν κάνουμε τό λάθος, νά φθάσουμε στό σημείο, νά μάς λείψει, γιά νά τό εκτιμήσουμε!!
ΛΕΩΝΙΔΑΣ Η. ΑΝΔΡΙΑΝΟΣ
andrianosleonidas.blogspot.com
Δ--15-9-2016
Τά τελευταία υπολείματα από τά στάχυα, τά περνάνε από τό ...δριμόνι, ενα μεγάλο κόσκινο, γιά νά πάρουνε καί τόν τελευταίο κόκο τού καρπού, οτι απομείνει πέραν αυτού, τά λεγόμενα ...σκύβαλα φυλάσσονται πλέον γιά τίς κότες!
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου